حمیدرضا عریضی
چکیده
هدف مقاله حاضر بررسی ویژگی‌های محوری معادلات است که در هر تبدیلی از معادلات حفظ می‌شود. یکی از این ویژگی‌ها تقارن متغیرها در پژوهش‌های همبستگی کیفی معادلات هم‌ارز است. در این مقاله، نخست پژوهش‌های با دو متغیر شرح داده می‌شود و به تمایز بین مفهوم علیت در پژوهش‌های رابطه‌ای و نیز تمایز علیت در فرضیه‌های رابطه‌ای می‌پردازد. ...
بیشتر
هدف مقاله حاضر بررسی ویژگی‌های محوری معادلات است که در هر تبدیلی از معادلات حفظ می‌شود. یکی از این ویژگی‌ها تقارن متغیرها در پژوهش‌های همبستگی کیفی معادلات هم‌ارز است. در این مقاله، نخست پژوهش‌های با دو متغیر شرح داده می‌شود و به تمایز بین مفهوم علیت در پژوهش‌های رابطه‌ای و نیز تمایز علیت در فرضیه‌های رابطه‌ای می‌پردازد. سپس، به متغیر سوم ارجاع داده می‌شود که معمولاً به نادرست تحت عنوان میانجی معرفی می‌شود. در این مقاله موضوع مدل‌های هم‌ارز در کاربرد تحلیل ساختارهای کواریانسی مورد بحث قرار گرفته است. پس از تشریح نقش معادلات در پژوهش‌های روانشناسی، رویکرد اکتشافی در آن معادلات مورد تأکید قرار داده شده است. نخست رویکرد معادله برآوردکننده کلی با ماتریس همبستگی مستقل که دارای دو نوع اندازه‌گیری برای هر آزمودنی می‌باشد، تشریح می‌شود که همبستگی‌ها به صورتی مورد ملاحظه قرار گرفته است که قبلاً پپ و ویتاکر و سوسیدل در معادلات دورانساز خود برای مدل‌های رگرسیون محدود و کامل ارائه کرده‌اند. معادله دوم به پژوهش کیوان‌آرا و همکاران (2016) مربوط می‌شود. این مقاله نشان داده است که پژوهشگران نمی‌توانند قبل از کاربرد داده‌ها در یکی از دو نوع طرح پژوهشی آن را مورد تأیید قرار دهند. این دو نوع طرح به‌ترتیب طرح طولی و آزمایشی می‌باشند. این مقاله همچنین نقش طرح‌های طولی را که به نام طرح‌های متقاطع تأخیری است مورد بحث قرار داده و توجه پژوهشگران را به ساخت فرضیه‌های تحلیل میانجی در پژوهش‌های ایرانی جلب کرده است که ویژگی‌های مجادله علمی را نداشته و از نوعی رویکرد خطابه‌ای سود می‌جوید. در این مقاله اشاره شده است که این روش نادرست ادامه سنت کاربرد آماره‌های اجتماعی از قبیل تحلیل رگرسیون گام به گام به جای آماره‌های تأییدی از قبیل رگرسیون سلسله‌مراتبی است. برخی از جنبه‌های فلسفه علم و بخصوص ابطال‌پذیری در مورد این فرضیه‌ها مورد بحث قرار گرفته است. در بخش پایانی مقاله قواعدی برای تولید مدل‌های هم‌ارز در تحلیل مسیر معرفی شده است و پیشنهاد می‌کند که در پژوهش‌های تحلیل میانجی در ایران این شکاف پر شود.
