رابطه ویژگی‌های شغل با حالات اساسی روانشناختی و پیامدهای شغل در شرکت ملی نفت ایران

کرمی, ابوالفضل; فرخی, نورعلی; کندرانی, علیرضا

doi:10.22055/jiops.2017.15606.1007

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران

² دانشیار گروه سنجش و اندازه‌گیری، دانشگاه علامه طباطبایی تهران

³ کارشناسی ارشد سنجش و اندازه‌گیری، دانشگاه علامه طباطبایی تهران

https://doi.org/10.22055/jiops.2017.15606.1007

چکیده

انجام و بهبود فرآیندهای سازمانی قویاً بستگی به توجه به نیازهای روانشناختی و انطباق آن‌ها با وظایف و مشاغل دارد. هدف اصلی این مطالعه دستیابی به میزان تأثیر عامل‌های اصلی شغل بر حالات اساسی روانشناختی کارکنان و تأثیر این حالات بر پیامدهای شغلی از طریق آزمون پیمایش تشخیص شغل (JDST) می‏باشد. بدین منظور 1000 نفر از کارکنان شرکت ملی نفت از طریق نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند که درنهایت با 757 پرسشنامه تحلیل‌ها انجام شد. نتایج نشان داد که ارتباط معنی‌داری بین ابعاد اصلی شغل (تنوع مهارت، اهمیت وظیفه، هویت وظیفه، استقلال و پسخوراند)، حالات اساسی روانشناختی (تجربه معناداری شغل، تجربه مسئولیت‌پذیری شغل و تجربه آگاهی از نتایج) و پیامدهای شغلی (عملکرد و خشنودی شغلی) وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The relationship of Job Characteristics with Basic Psychological States and Job Outcomes in National Iranian Oil Company

نویسندگان [English]

A. Karami ¹
N. A. Farrokhi ²
A. Kondorani ³

¹ Associate Professor, Department of Psychology, Allameh Tabatabaei University, Tehran

چکیده [English]

Implementation and improvement of organizational processes extremely depend on the psychological states and matching these states with tasks and jobs. The main purpose of this study was to investigate the impact of level of job basic factors on emploees' basic psychological states and impact of these states on job outcomes by Job Diagnostic Survey Test (JDST). Therefore among employees of National Iranian Oil Company, 1000 persons were selected by classified random sampling method. Finally data were analyzed with 757 questionnaires. The results showed the significant relationships between basic dimensions of job (skill variety, task importance, task identity, autonomy and feedback), basic psychological states (job meaningfulness experience, job responsibility experience and results awareness experience) and job outcomes (job performance and job satisfaction).

کلیدواژه‌ها [English]

job characteristics
job Basic Dimensions
Basic Psychological States
job outcomes

مراجع

فارسی

ارشدی، نسرین و شکرکن، حسین (1369). رابطه فشار روانی ناشی از تعارض و ابهام نقش با عملکرد و خشنودی شغلی مدیران و کارآموزان. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی صنعتی و سازمانی). دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز.

جمشیدیان، مهدی و تخت طاقدیس، محمدرضا (1383). کاربرد مدل هاکمن-الدهام در پالایشگاه اصفهان. دو فصلنامه رویکردهای نوین آموزشی، 25(25)، 64-45.

دولان، شیمون‌ال و شولن، رندال‌اس (1998). مدیریت امور کارکنان و منابع انسانی. ترجمه محمد علی طوسی و محمد صائبی (1380). تهران: انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی.

شکرکن، حسین (1375)‌. ترجمه آزمون پیمایش تشخیص شغل (جزوه درسی آزمون‌های روانی). دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز.

غنی، سعید؛ شکرکن، حسین؛ و نائلی، محمدعلی (1373). بررسی رابطه بین سبک‌های رهبری مدیران با خشنودی شغلی و ارزشیابی عملکرد معلمان مدارس راهنمائی تحصیلی پسرانه شهرستان اهواز. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی). دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز.

کرلینجر، فرد‌‌‌ان و پدهازور، آلازار‌جی (1973). رگرسیون چند متغیری در پژوهش رفتاری. ترجمه حسن سرایی (1366). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

کندرانی، علیرضا (1386). هنجاریابی، پایایی و روایی‌‌سنجی آزمون پیمایش تشخیص شغل جهت سنجش میزان مطلوبیت مشاغل در میان کارکنان شرکت ملی نفت ایران. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد سنجش و اندازه‌گیری). دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.

کورمن، آبراهام (1971). روان‌شناسی صنعتی و سازمانی. ترجمه حسین شکرکن (1376)‌.
تهران: انتشارات رشد.

میچل، ترنس‌آر (1998). مردم در سازمان‌ها زمینه رفتار سازمانی. ترجمه حسین شکرکن (1377)‌. تهران: انتشارات رشد.

لاتین

Algera, J. A. (1990). The Job characteristics model of work motivation revisted. In U. Kleinbeck, H. Quast, H. Thierry, & H. Hacker, (Eds.), Work motivation. (pp. 85-103). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.

Al-Hajri, Saeid Hamad. (1994). Job characteristics, job satisfaction, work-related values, organizational commitment, and job involvement among Saudi workers in the private sector. Retrospective Theses and Dissertations.

Anthony, W. P., Perrewe, P. L, & Kacmar, K. M. (1996). Strategic human resource management. Fort Worth, TX: Dryden Press.

Batman, V., & Oldham, G. (1990). The changing systems development job: A job characteristics approach. Journal of Applied Psychology, 127-137.

Frederick, P. M., & Stephen E. H. (2006). The work design quastionaire (WDQ): Developing and validating a comprehensive measure for assessing job design and the nature of work. Journal of Applied Psychology, 91(6), 1321-1339.

Hackman, J. R., & Oldham, G. R, (1975). development of the job diagnostic survey. Journal of Applied Psychology. Journal of Applied Psychology, 60(2), 159-170.

Hackman, J. R., & Oldham, G. R. (1974). The job diagnostic survey: an instrument for the diagnosis of jobs and the evaluation of job redesign projects (Tech. Rep. No.4). New Haven. CT: Yale University, Department of Administrative Sciences.

Hackman, J. R., Oldham, G. R., & Addison-Wesley, M. A. (1980).Work redesign. Group & Organization Management, 7(1), 1-330.

Hadi, R., & Adil, A. (2010). Job Characteristics as Predictors of Work Motivation and Job Satisfaction of Bank Employee. Journal of the
Indian Academy of Applied Psychology, 36(2), 294-299.

Harvey, R., Billings, R., & Nilan, K. (1985). Confirmatory factor analysis of the job diagnostic survey, good news and bad news. Journal of Applied Psychology, 70, 461-468.

Hunter, P. E. (2006). Viability of the job characteristics model in a team environment: Prediction of job satisfaction and potential moderators. (Doctoral dissertation). Niversity of North Texas.

Idaszak. R., Bottom. P., & Drasgow, F. (1988). A test of the measurement equivalence of revised job diagnostic survey: past problem and current solution. Journal of Applied Psychology, 73(4), 647-656.

Lee-Ross, D. (2005). Perceived Job Characteristics and Internal Work Motivation. Journal of Management Development, 24(3),0262-1711.

Ramayah, T., Jantan, M., & Tadisina, S. K. (2001). Job satisfaction: empirical evidence for alternatives to JDI. National Decision Sciences Conference San Francisco, November 2001.

Smith, P. C., Kendall, L. M., & Hulin, C. L. (1969). The measurement of satisfaction in work and retirement. Chicago: Rand McNally.

Van Dyne, L., Graham, J. W., & Dienesch, R. M. (1994). Organizational citizenship behavior. Acadenmy of Management Journal, 74, 565-701.

مطالعات روانشناسی صنعتی و سازمانی

رابطه ویژگی‌های شغل با حالات اساسی روانشناختی و پیامدهای شغل در شرکت ملی نفت ایران

مراجع

مراجع

دوره 2، شماره 2
اسفند 1394
صفحه 83-104

رابطه ویژگی‌های شغل با حالات اساسی روانشناختی و پیامدهای شغل در شرکت ملی نفت ایران

مراجع

مراجع

دوره 2، شماره 2اسفند 1394صفحه 83-104

دوره 2، شماره 2
اسفند 1394
صفحه 83-104