رحیم یوسفی؛ بهنام یوسفی
چکیده
یکی از موضوعات مهم در زمینه تفاوت کارکنان از نظر گرایش به رفتارهای شغلی مخرب، بحث صفات شخصیتی است. عملکرد فردی و سازمانی با رفتارها و ویژگی‌های شخصیتی کارکنان رابطه مستقیم دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش صفات پنج‌گانه تاریک شخصیت (ماکیاولیسم، جامعهستیزی، خودشیفتگی، دیگرآزاری و کینهتوزی) در پیش‌بینی رفتارهای شغلی مخرب (سوءاستفاده، ...
بیشتر
یکی از موضوعات مهم در زمینه تفاوت کارکنان از نظر گرایش به رفتارهای شغلی مخرب، بحث صفات شخصیتی است. عملکرد فردی و سازمانی با رفتارها و ویژگی‌های شخصیتی کارکنان رابطه مستقیم دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش صفات پنج‌گانه تاریک شخصیت (ماکیاولیسم، جامعهستیزی، خودشیفتگی، دیگرآزاری و کینهتوزی) در پیش‌بینی رفتارهای شغلی مخرب (سوءاستفاده، اخلال در تولید، خرابکاری، سرقت، ترک شغل) بود. برای این منظور تعداد 200 نفر از کارکنان ادارات و سازمان‌های دولتی و غیردولتی شهر خوی به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و با استفاده از پرسش‌نامه‌های صفات پنج‌گانه تاریک شخصیت و فهرست رفتارهای شغلی مخرب مورد آزمون قرار گرفتند. داده‌های گردآوری شده با استفاده از روش همبستگی و رگرسیون گام‌به‌گام و به‌وسیله نرم‌افزار SPSS-22 مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که صفات تاریک شخصیت که شامل ماکیاولیسم، جامعهستیزی، خودشیفتگی، دیگرآزاری و کینهتوزی بود با رفتارهای شغلی مخرب یعنی، سوءاستفاده، اخلال در تولید، خرابکاری، سرقت، ترک شغل رابطه معنی‌دار دارند و در این میان جامعهستیزی با همه رفتارهای شغلی مخرب مرتبط بود. تحلیل رگرسیون نشان داد که سوءاستفاده (0/22=R2) به‌وسیله ماکیاولیسم، جامعه ستیزی و خودشیفتگی؛ اخلال در تولید (24/0=R2) به‌وسیله جامعهستیزی، دیگرآزاری و کینهتوزی؛ خرابکاری (0/12=R2) از طریق جامعه ستیزی و دیگرآزاری؛ سرقت (0/80=R2) از طریق جامعه ستیزی؛ و درنهایت ترک شغل (0/13=R2) به‌وسیله جامعهستیزی و خودشیفتگی پیش‌ینی شد. ویژگی‌های شخصیتی و به‌ویژه ویژگی‌های شخصیتی نابهنجار، در ردیف اول عوامل تأثیرگذار در رفتارهای شغلی مخرب قرار دارند. به این ترتیب می‌توان آن‌ها را پیش‌بینی‌کننده قوی برای انواع مختلف رفتار مخرب در محیط کار در نظر گرفت. می‌توان نتیجه گرفت که صفات شخصیتی یکی از مهم‌ترین پیش‌بینی‌کننده‌های رفتارهای شغلی مخرب هستند. یکی از کاربردهای مهم یافته‌ها این است که از طریق این تحلیل‌های شخصیتی، می‌توان الگوهای شخصیتی مؤثر در رفتارهای شغلی مخرب را که هزینه‌های مادی و اجتماعی برای سازمان‌ها و صنایع به همراه دارد، شناسایی کرد.
