همکاری با انجمن روان‌شناسی صنعتی و سازمانی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روان‌شناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دانشیار گروه روان‌شناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر مستقیم سرمایه روانشناختی بر قصد ترک شغل، فرسودگی شغلی و عملکرد شغلی و همچنین اثر غیرمستقیم این رابطه از طریق استرس شغلی بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه کارکنان شرکت آب و نیروی شهر گتوند تشکیل می‌دهند که از بین آن‌ها تعداد 182 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه‌های سرمایه روان‌شناختی، استرس شغلی، قصد ترک شغل، فرسودگی شغلی و عملکرد شغلی بود. ارزیابی الگوی پیشنهادی از طریق الگویابی معادلات ساختاری (SEM) انجام گرفت. جهت آزمودن اثرهای واسطه‌ای در الگوی پیشنهادی از روش بوت‌استراپ در برنامه ماکرو پریچر و هیز (2008) استفاده شد. نتایج حاکی از اثر سرمایه روانشناختی بر قصد ترک شغل، فرسودگی شغلی و عملکرد شغلی، اثر استرس شغلی بر قصد ترک شغل، فرسودگی شغلی و عملکرد شغلی و اثر غیرمستقیم سرمایه روانشناختی بر قصد ترک شغل و فرسودگی شغلی از طریق استرس شغلی بود. همچنین، نتایج نشان داد که سرمایه روانشناختی از طریق استرس شغلی بر عملکرد شغلی اثر معنی‌داری ندارد. به‌طور‌کلی، یافته‌ها نشان دادند که الگوی پیشنهادی از برازش نسبتاً خوبی با داده‌ها برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Casual Relationship of Psychological Capital with Turnover Intention, Job Burnout and Job Performance: Mediating Role of Job Stress

نویسندگان [English]

  • N. Khajepour 1
  • K. Beshlideh 2
  • M. Baharlou 1

1

2

چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the direct effect of psychological capital on turnover intention, job burnout and job performance and also mediating role of job stress in these relationships. The statistical population includes all employees of water and Energy Company in Gotvand city. Among them 182 were selected by simple random sampling method. The instruments used in present study consist of psychological capital, turnover intention, job burnout, job performance and job stress questionnaires. Fitness of the proposed model was examined through structural equation modeling (SEM). The indirect effects were tested by using bootstrap procedure in Macro program. The results supported the direct effects of psychological capital on turnover intention, job burnout, job performance and job stress, direct effects of job stress on turnover intention, job burnout and job performance, and indirect effects of psychological capital on turnover intention and job burnout through job stress. The results also showed that indirect effect of psychological capital on job performance through job stress was not significant. Generally, findings indicated that the proposed model fit the data.

کلیدواژه‌ها [English]

  • psychological capital
  • job stress
  • turnover intention
  • job burnout
  • job performance
فارسی
ارشدی، نسرین (1386). طراحی و آزمودن الگویی از پیشایندها و پیامدهای مهم انگیزش شغلی در کارکنان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب منطقه اهواز. (رساله دکتری روان‌شناسی صنعتی و سازمانی). دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز.
بذرافکن، حسام (1389). بررسی تأثیر تعارض کار- خانواده بر خشنودی شغلی، عملکرد شغلی و سلامت روان، با میانجی‌گری استرس شغلی و تعدیل‌کنندگی سرسختی روانشناختی در کارکنان اقماری ملی حفاری. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز.
چاوشی، اشکان و هاشمی، سیدرضا (1392). رابطه رفتار شهروندی سازمانی با عملکرد شغلی کارکنان بیمارستان دکتر محمد کرمانشاهی کرمانشاه. ماهنامه دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، 11، 742-734.
دلوی، محمدرضا و گنجی، مظاهر (1393). بررسی اثرات رهبری اخلاقی بر استرس شغلی و قصد ترک خدمت پرستاران بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، 16(1)، 128-121.
دیانت‌نسب، مدینه؛ جاویدی، حجت‌اله؛ و بقولی، حسین (1393). نقش واسطه‌گری استرس شغلی در رابطه بین سرمایه روانشناختی با عملکرد شغلی کارکنان. روش‌ها و مدل‌های روانشناختی، 15، 89-75.
رحیم‌نیا، فریبرز و امانی، مهدیه (1393). بررسی تأثیر سبک زندگی بر فرسودگی شغلی پرستاران شاغل در بیمارستان‌های دولتی خراسان شمالی با تأکید بر نقش واسطه سرمایه روانشناختی. دوماهنامه علمی-پژوهشی دانشگاه شاهد، 112، 9-1.
رضائیان، علی و عبدالعلی، کشته‌گر (1387). بررسی رابطه بین هوش هیجانی و تعهد سازمانی. چشم‌انداز مدیریت بازرگانی (چشم‌انداز مدیریت (پیام مدیریت))، 7(27)، 39-27..
ضیغمی محمدی، شراره و اصغرزاده حقیقی، سولماز (1390). بررسی ارتباط استرس شغلی و فرسودگی شغلی در پرسنل پرستاری. مجله علمی دانشکده پرستاری و مامایی همدان، 19(2)، 49-42.
عبدی ماسوله، فتانه؛ کاویانی، حسین؛ خاقانی‌زاده، مرتضی؛ و مؤمنی عراقی، ابوالفضل (1386). بررسی رابطه فرسودگی شغلی با سلامت روان: مطالعه در 200 پرستار. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، 65(6)، 75-65.
گل‌پرور، محسن؛ جوادیان، زهرا؛ ادیبی، زهرا؛ مصاحبی، محمدرضا؛ و احمدی، اکرم (1392). رابطه استرس شغلی با ترک خدمت و عملکرد وظیفه با توجه به نقش واسطه‌ای رضایت شغلی. دوماهنامه سلامت کار ایران، 10(1)، 42-33.
محمدی، جیران؛ رحیمی، فرج‌الله؛ فاخر، اسلام؛ و شعیبی، قاسم (1393). بررسی رابطه‌ی بین تناسب شخصیت شغل، تعهد سازمانی و عملکرد شغلی (مورد مطالعه: کارکنان ستادی شرکت فولاد خوزستان). دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت چالش‌ها و راهکارها. شیراز: مرکز همایش‌های علمی همایش نگار.
هاشمی نصرت‌آباد، تورج؛ باباپور، خیرالدین جلیل؛ و بهادری خسروشاهی، جعفر (1390). نقش سرمایه روانشناختی در بهزیستی روانی با توجه به اثرات تعدیلی سرمایه اجتماعی. فصلنامه پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، 4، 144-123.
 
لاتین
Appollis, V. P. (2010). The relationship between intention to quit, psychological capital and job satisfaction in the tourism industry in the Western Cape. (Magisterial dissertation). University of the Western Cape, Cape Town.
Avey, J. B., Luthans, F., & Youssef, C. M. (2010). The additive value of psychological capital in predicting workplace attitudes and behaviors. Journal of Management, 36, 430-452.
Avolio, B. J., & Luthans, F. (2006). The high impact leader: Moments matter for accelerating authentic leadership development. New York: McGraw-Hill.
Bakker, A. B., & Schaufeli, W. B. (2008). Positive organizational behavior: Engaged employees in flourishing organizations. Journal of Organizational Behavior, 29, 147-154.
Bandura, A. (1997). Self-self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
Bandura, A., & Locke, E. A. (2003). Negative self-self-efficacy and goal effects revisited. Journal of Applied Psychology, 88, 87-99.
Bonanno, G. A. (2004). Loss, trauma, and human resilience: Have we underestimated the human capacity to thrive after extremely aversive events? American Psychologist, 59, 20-28.
Bonanno, G. A., Papa, A., & O’Neill, K. (2001). Loss and human resilience. Applied and Preventive Psychology, 10, 193-206.
Breso, E., Salanova, M., & Schaufeli, W. B. (2008). The mediating role of student burnout and engagement in the prediction of academic performance. Personality and Individual Differences, 43, 65-92.
Cammann, C., Fichman, M., Jenkins, D., & Klesh, J. (1979). The Michigan organizational assessment questionnaire. Ann Arbor, MI: University of Michigan.
Campbell, J. P. (1990). Modeling the performance prediction problem in industrial and organizational psychology. In M. D. Dunnette, & L. M. Hough (Eds.), Handbookof industrial and organizational psychology. Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.
Carver, C. S., & Scheier, M. F. (1999). Optimism. In C.R. Snyder (Eds). Coping: The Psychology of What Works (pp. 182-204). New York: Oxford University Press.
Colquitt, J. A. (2001). On the dimensionality of organizational justice: A construct validation of a measure. Journal of Applied Psychology, 86, 386-400.
Donaldson, S. I., & Ko, L. (2010). Positive organizational psychology, behavior, and scholarship: A review of the emerging literature and evidence base. The Journal of Positive Psychology, 5(3), 177-191.
Fernandez-Rios, L., & Novo, M. (2012). Positive Psychology: Zeigeist (or spirit of the times) or ignorance (or disinformation) of history?. International Journal of Clinical and Health Psychology, 12(2), 333-344.
Fry, P. S. (1995). Perfectionism, humor, and optimism as moderators of health outcomes and determinants of coping styles of women executives. Genetic, Social and General Psychology Monographs, 12, 211-245.
Gable, S. L., & Haidt, J. (2005). What (and why) is positive psychology? Review of General Psychology, 9(2), 103-110.
Gnanakkan, S. S. (2010). Mediating role of organizational commitment on HR practices and turnover intention among ICT professionals. Journal of Management Research, 10(1), 39-61.
Haq, I. U. (2014). Workplace ostracism and job outcomes: moderating effects of psychological capital. Human Capital With-out Borders: Management, Knowledge and Learning for Quality of Life, International Conference, 1309-1323.
Hobfoll, S. E. (2001). The influence of culture, community and nested self in stress process: Advancing Conservation of resource theory. Applied Psychology: An International Review, 50, 337-369.
Hobfoll, S. E. (2002). Social and psychological resources and adaptation. Review of General Psychology, 6, 307-324.
Kppagoda, S., Othman, H. Z. F., & De Alwis, G. (2014). Psychological capital and job performance: The mediating role of work attitudes. Journal of Human Resource and Sustainability Studies, 2, 102-116.
Lambert, E., Hogan, N., Jiang, S., Elechi, O., Benjamin, B., Morris, A., Laux, J., & Dupuy, P. (2010). The relationship among distributive and procedural justice and correctional life satisfaction, burnout, and turnover intent: an exploratory study. Journal of Criminal Justice, 38, 7-16.
Linley, P. A., Woolston, L., & Biswas-Diener, R. (2009). Strengths coaching with leaders. International Coaching Psychology Review, 4, 37-48.
Liu, Y. (2005). Investigating turnover intention among emergency communication specialists.(Magisterial dissertation). USF: Sciences University of South Florida.
Luthans, F. (2002). Positive organizational behavior: Developing and managing psychological strengths. Academy of Management Executive, 16, 57-72.
Luthans, F., & Youssef, C. M. (2007). Emerging positive organizational behavior. Journal of Management, 33, 321-349.
Luthans, F., Avey, J. B., Avolio, B. J., & Peterson, S. J. (2010). The development and resulting performance impact of positive psychological capital. Human resource Development Quarterly, 21(1), 41-67.
Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B., & Norman, S. M. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60, 541-572.
Luthans, F., Norman, S. M., Avolio, B. J., & Avey, J. B. (2008). The mediating role of psychological capital in the supportive organizational climate employee performance relationship. Journal of Organizational Behavior, 29, 219-238.
Luthans, F., Youssef, C. M., Sweetman, D. S., Harms, P. D. (2013). Meeting the leadership challenge of employee well-being through relationship Psychological Capital and Health Psychological Capital. Journal of Leadership Organizational Studies, 20(1), 118-133.
Maslach, C. (1982). Burnout: The cost of coring. Englewood Cliffs: Prentice Hall.
Maslach, C., & Jackson, S. E. (1993). Maslach burnout inventory manual. 2nd ed. Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.
Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American Psychologist, 56, 227-239.
Masten, A. S., & Reed, M. G. J. (2002). Resilience in development. In C. R. Snyder & S. J. Lopez (Eds.). Handbook of positive psychology (pp. 74-88.). Oxford, UK: Oxford University Press.
Mobley, W. H. (1977). Intermediate linkages in the relationship between job satisfaction and employee turnover. Journal of Applied Psychology, 62, 237-240.
Nissly, L. C. S. W., Jan, A., Barak, M. E. M., & Levin, A. (2008). Stress, social support, and workers' intentions to leave their jobs in public child welfare. Admin Social Work, 29(1), 79-100.
Parker, D. F., & De Cotiis, T. A. (1983). Organizational determinants of job stress. Organizational Behavior and Human Performance, 32, 160-177.
Paterson, D. G. (1963). The Scott company graphic rating scale. The Journal of Personnel Research, 1, 361-376.
Preacher, K. J., & Hayes, A. F. (2008). Contemporary approaches to assessing mediation in communication research. In A. F. Hayes, M. D. Slater, & L. B. Snyder (Eds.). The Sage sourcebook of advanced data analysis methods for communication research (pp. 13-54). Thousand Oaks, CA: Sage.
Seligman, M. E. P. (1998). Learned optimism. New York: Pocket Books.
Seligman, M., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55, 5-14.
Snyder, C. R. (2000). Handbook of hope. San Diego: Academic Press.
Stajkovic, A. D., & Luthans, F. (1988). Self-efficacy and work-related performance: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 124(2), 240-261.
Tugade, M. M., & Fredrickson, B. L. (2004). Resilient individuals use positive emotions to bounce back from negative emotional experiences. Journal of Personality and Social Psychology, 86(2), 320-33.
WHO. (2007). Raising awareness of stress at work in developing countries, a modern hazard in a traditional working environment. Protecting workers' health. WWW.who.int/occupational_health/.
Wright, T. A., Cropanzano, R., Bonett, D. G., & Diamond, W. J. (2009). The role of employee psychological well-being in cardiovascular health: When the twain shall meet. Journal of Organizational Behavior, 30, 193-208.
Youssef, C. M., & Luthans, F. (2007). Positive organizational behavior in the workplace: The impact of hope,